Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης (ΣΔΚ);

Είναι μια διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων που διαγιγνώσκεται κατά την έναρξη της κύησης ή κατά την διάρκειά της.

Πρόκειται δηλαδή για την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Για το λόγο αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται στον ορισμό γυναίκες με γνωστό διαβήτη πριν την έναρξη της εγκυμοσύνης.

Ποιοι κίνδυνοι συνδυάζονται με τον ΣΔΚ;

1.  Μακροσωμία (το βάρος του εμβρύου είναι μεγαλύτερο από 4000 γρ. ή πάνω από την 90^η εκατοστιαία θέση του μέσου όρου του βάρους στην αντίστοιχη ηλικία κύησης)

2.  Πολυυδράμνιο (ο όγκος του αμνιακού υγρού στο δεύτερο μισό της κύησης υπερβαίνει τα 2000 ml)

3.  Προεκλαμψία (η μετά την 20η εβδομάδα της κύησης αύξηση της αρτηριακής πίεσης σε συνδυασμό με πρωτεϊνουρία ή οίδημα ή και τα δύο)

4.  Αιφνίδιος ενδομήτριος (μετά την 38^η εβδομάδα) και περιγεννητικός θάνατος (ως περιγεννητική περίοδος ορίζεται το διάστημα από την 28η εβδομάδα της κύησης έως και την 1η εβδομάδα της ζωής)

5.  Υπερτροφική καρδιοπάθεια του εμβρύου

6.  Τραυματισμός του εμβρύου κατά τον τοκετό ή ασφυξία

7.  Τραυματισμός της μητέρας κατά τον τοκετό

8.  Μεταβολικές επιπλοκές του νεογνού (υπογλυκαιμία, ίκτερος, υπασβεστιαιμία, πολυερυθραιμία)‏

9.  Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας 

10. Απώτερος κίνδυνος για το παιδί να γίνει παχύσαρκο και να εμφανίσει Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2

11.Απώτερος κίνδυνος για την μητέρα να εμφανίσει Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2

Πως γίνεται η διάγνωση του ΣΔΚ;

1.  Σε όλες τις έγκυες (που έως την 24η εβδομάδα κύησης έχουν φυσιολογικές τιμές σακχάρου και καμία επιπλοκή στην κύηση και το έμβρυο αναπτύσσεται φυσιολογικά) στην 24η έως και την 28η εβδομάδα γίνεται η δοκιμασία φόρτισης με γλυκόζη. Λήψη δηλαδή, 75γρ γλυκόζης από του στόματος.

Η δοκιμασία γίνεται πάντα πρωί και μετά από τουλάχιστον 8ωρη νηστεία.

Η έγκυος πρέπει κατά τις 3 προηγούμενες ημέρες να μην υποβάλλεται σε διαιτητικό περιορισμό όσον αφορά τους υδατάνθρακες (λήψη >150 g / ημέρα) και να μην περιορίζει τη φυσική της δραστηριότητα.

Διαγνωστικά κριτήρια 

Εάν έστω και μία τιμή είναι ίση ή μεγαλύτερη από τα ανωτέρω όρια διαγιγνώσκεται ΣΔΚ

2.  Εάν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης διαπιστωθεί γλυκόζη πλάσματος νηστείας > 126mg/dl ή σε τυχαία μέτρηση > 200mg/dl και αυτό επιβεβαιώνεται και την επόμενη μέρα, τότε τίθεται η διάγνωση του ΣΔΚ και δεν χρειάζεται καμία περαιτέρω δοκιμασία.

3. Κατά την πρώτη επίσκεψη στο μαιευτήρα πρέπει να γίνεται πάντα μέτρηση γλυκόζης αίματος (πρωί νηστική)

???? Αντιμετώπιση Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης

1. Εκπαίδευση & γενικά μέτρα

• Διατροφική θεραπεία (Medical Nutrition Therapy – MNT):

  • Εξατομικευμένη δίαιτα από διαιτολόγο.

  • Κατανομή υδατανθράκων σε 3 κύρια γεύματα + 2–3 σνακ.

  • Έμφαση σε τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη.

  • Αποφυγή υπερβολικής αύξησης βάρους στην κύηση.

• Σωματική άσκηση:

  • Μέτριας έντασης περπάτημα ή κολύμπι (εκτός αν υπάρχουν αντενδείξεις από μαιευτήρα).

  • Τουλάχιστον 30 λεπτά τις περισσότερες ημέρες.

• Αυτοέλεγχος γλυκόζης (SMBG):

  • Προγευματικά και 1–2 ώρες μεταγευματικά.

2. Γλυκαιμικοί στόχοι στην κύηση

• Νηστείας: ≤95 mg/dl

• 1 ώρα μετά το γεύμα: ≤140 mg/dl

• 2 ώρες μετά το γεύμα: ≤120 mg/dl

• HbA1c: <6,0% (αν είναι εφικτό χωρίς υπογλυκαιμίες)

3. Φαρμακευτική θεραπεία

• Ινσουλίνη = θεραπεία εκλογής

  • Δεν διαπερνά τον πλακούντα.

  • Χρησιμοποιούνται σχήματα βασικής–γευματικής ή πολλαπλών ενέσεων ανάλογα με τα προφίλ γλυκόζης.

• Από του στόματος (μετφορμίνη, γλιβουρίδη):

  • Χρησιμοποιούνται σε ορισμένα κέντρα, αλλά δεν αποτελούν πρώτης γραμμής επιλογή (περνούν τον πλακούντα).

  • Μπορούν να εξεταστούν σε γυναίκες που αρνούνται ή δεν μπορούν να κάνουν ινσουλίνη, πάντα με ενημερωμένη συναίνεση.

4. Παρακολούθηση κύησης

• Συχνή μέτρηση σακχάρου.

• Τακτικοί έλεγχοι ανάπτυξης εμβρύου (υπερηχογράφημα, Doppler, NST).

• Παρακολούθηση για προεκλαμψία, μακροσωμία, πολυϋδραμνίο.

5. Τοκετός

• Ο χρόνος και ο τρόπος τοκετού καθορίζεται από τον μαιευτήρα με βάση:

  • Γλυκαιμικό έλεγχο

  • Εκτίμηση μεγέθους εμβρύου

  • Παρουσία επιπλοκών

• Στόχος ενδοτοκετικού σακχάρου: 70–110 mg/dl (ενδοφλέβια ινσουλίνη + δεξτρόζη αν χρειαστεί).

6. Μετά τον τοκετό

• Ο διαβήτης κύησης συνήθως υποχωρεί.

• Έλεγχος με OGTT 75 g στις 6–12 εβδομάδες postpartum.

• Ετήσια παρακολούθηση γλυκόζης (λόγω υψηλού κινδύνου μελλοντικού ΣΔ τύπου 2).

• Συμβουλευτική για τρόπο ζωής και πρόληψη διαβήτη στο μέλλον.

???? Βιβλιογραφία

1. American Diabetes Association. Standards of Care in Diabetes—2024. Diabetes Care 2024;47(Suppl. 1).

2. American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). Practice Bulletin No. 190: Gestational Diabetes Mellitus. Obstet Gynecol. 2018.

3. Cosson E, et al. Management of Diabetes in Pregnancy. Diabetes Res Clin Pract. 2023;198:110539.

4. EASD–ADA Joint Consensus Report. Management of Hyperglycemia in Pregnancy. Diabetes Care. 2020;43(11):2391–2409.