Τον όρο “όζο θυρεοειδή” τον χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε μία διακριτή βλάβη εντός του θυρεοειδή που είναι ακτινολογικά διακριτή από το περιβάλλον παρέγχυμα του θυρεοειδή. Πολύ γενικά και απλοϊκά θα λέγαμε ότι ένας όζος είναι ένας όγκος μέσα στον θυρεοειδή.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες από την ATA (American Thyroid Association) επιβάλλουν την αξιολόγηση κάθε όζου >1cm σε διάμετρο, καθώς εμπεριέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για κακοήθεια, ενώ όζοι

Διαγνωστικές εξετάσεις 

1. TSH

2. Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς

3. Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς με technetium ^{99 m}Tc pertechnetate ή ¹²³I. (όταν η TSH είναι χαμηλή)

4. FNA (βιοψία όζου) 
   
    

Επί χαμηλών ή υψηλών τιμών TSH συνιστάται και ο προσδιορισμός των: T4, T3 ή FT4, FT3 αναλόγως, AntiTPO, AntiTg και ενδεχομένως και TSI (σε υπερθυρεοειδισμό για την ανεύρεση του αιτίου)

►  Η μέτρηση της θυρεοσφαιρίνης (Tg) δεν έχει κανένα νόημα, διότι μπορεί να βρεθεί αυξημένη σε πάρα πολλές παθήσεις του θυρεοειδούς. Άρα, δεν συνιστάται σαν μέτρηση ρουτίνας για έλεγχο κακοήθειας ενός ή περισσότερων όζων.

►  Η μέτρηση της καλσιτονίνης (CT) κατά την αρχική εκτίμηση παραμένει .... υπό "συζήτηση"!!!

►  Η πιθανότητα κακοήθειας ενός όζου κυμαίνεται από 3% έως και 15%

Το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδή είναι χρήσιμο στην εκτίμηση της λειτουργίας του θυρεοειδή και στον προσδιορισμό των όζων (ψυχρός, χλιαρός, θερμός). Δεν χρησιμοποιείται για την μέτρηση των διαστάσεων ενός όζου.

Η FNA είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος για την εκτίμηση ενός όζου.
Ενδείξεις για διενέργεια FNΑ:
A. Όζος > 1 cm, συμπαγής
B. Όζος                         α) μικροασβεστώσεις
                        β) υπόηχος
                        γ) αυξημένη αγγείωση
                        δ) χωρίς περιφερική άλω
                        ε) με ασαφή όρια
                      στ) μεγαλύτερη προσθιοπίσθια από εγκάρσια διάμετρο
                        ζ) επέκταση εκτός της θυρεοειδικής κάψας
                        η) διόγκωση τραχηλικών λεμφαδένων 
Γ. Όζος οποιουδήποτε μεγέθους σε ασθενείς με ιστορικό ακτινοβόλησης τραχήλου κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία, θηλώδους ή μυελοειδούς καρκινώματος σε συγγενείς 1ου βαθμού, αυξημένα επίπεδα καλσιτονίνης ορού.
Δ. Όζος οποιουδήποτε μεγέθους με υπερηχογραφικά ευρήματα ενδεικτικά εξωκαψικής επέκτασης ή μεταστατικής λεμφαδενοπάθειας. 
Ε. Ένας ¨θερμός¨ όζος (στο σπινθηρογράφημα) δεν κρίνεται απαραίτητο να υποβάλλεται σε FNA λόγω της μικρής πιθανότητας για κακοήθεια. Εξαίρεση αποτελούν οι "θερμοί" όζοι στα παιδιά.
ΣΤ. Όταν υπάρχουν πολλοί όζοι στον θυρεοειδή η FNA γίνεται σε εκείνο (ους) τον όζο που με βάση το υπερηχογράφημα έχει τις περισσότερες πιθανότητες για κακοήθεια (όχι απαραίτητα ο μεγαλύτερος). 


η μεγαλύτερη διάμετρος να είναι κάθετη στον επιμήκη άξονα του θυρεοειδούς

εξωθυρεοειδική επέκταση

►  Οι ασθενείς με πολλούς όζους έχουν τον ίδιο κίνδυνο για κακοήθεια με αυτούς που έχουν ένα συμπαγή όζο.

►  Η αύξηση στο μέγεθος ενός όζου δεν σημαίνει ότι ο όζος αυτός έγινε κακοήθης, αλλά όμως πρέπει να διερευνάται περαιτέρω με FNA.

►  Τι ορίζουμε όμως ως αύξηση του μεγέθους ενός όζου? Τουλάχιστον 20% αύξηση της διαμέτρου του όζου με minimum αύξηση τα 2mm, δηλαδή περίπου 50% στον όγκο του όζου.

►  Και τι θεωρούμε ως μείωση του μεγέθους ενός όζου? Τουλάχιστον 50% αλλαγή στον όγκο του όζου.

►  Πότε ένας ασθενής πρέπει να επαναλάβει την FNA? Όταν υπάρχει αύξηση στο μέγεθος του όζου σύμφωνα με τα ανωτέρω.

FNA

Η FNA (Fine-needle Aspiration), βιοψία δια λεπτής βελόνης, έχει καθοριστικό ρόλο στην εκτίμηση των ασθενών με όζους στον θυρεοειδή. Μειώνει τον αριθμό των μη αναγκαίων θυρεοειδεκτομών σε περιπτώσεις καλοήθων όζων και οδηγεί στο χειρουργείο εκείνους τους ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδή. Πριν από την εφαρμογή “ρουτίνας” της FNA το ποσοστό ανεύρεσης καρκίνου στις θυρεοειδεκτομές ήταν 14%, ενώ σήμερα με την σωστή χρήση της FNA το ποσοστό ξεπερνά το 50%.

Τα αποτελέσματα της FNA αξιολογούνται με βάση το σύστημα κατηγοριοποίησης BETHESDA.

THE BESTHEDA SYSTEM

1.Μη διαγνωστική, μη ικανοποιητική (κίνδυνος κακοήθειας 1-4%)

Μόνο κυστικό υγρό

Δείγμα χωρίς κύτταρα

2. Καλοήθης (κίνδυνος κακοήθειας 0-3%)

Αδενωματώδης όζος

Κολοειδής όζος

Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (lymphocytic)

Υποξεία θυρεοειδίτιδα (granulomatous)

3.Ατυπία απροσδιόριστης σημασίας ή Θυλακιώδης βλάβη απροσδιόριστης σημασίας (κίνδυνος κακοήθειας 5-15%)

4.Θυλακιώδες νεόπλασμα ή ύποπτο για θυλακιώδες νεόπλασμα (κίνδυνος κακοήθειας 15-30%)

5. Ύποπτη για κακοήθεια(κίνδυνος κακοήθειας 60-75%)

Ύποπτη για θηλώδες καρκίνωμα

Ύποπτη για μυελοειδές καρκίνωμα

Ύποπτη για μεταστατικό καρκίνωμα

Ύποπτη για λέμφωμα

6.Κακοήθης(κίνδυνος κακοήθειας 97-99%)

Θηλώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς

Χαμηλής διαφοροποίησης καρκίνωμα

Μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς

Αδιαφοροποίητο (αναπλαστικό) καρκίνωμα

Πλακώδες καρκίνωμα

Καρκίνωμα με μικτά χαρακτηριστικά

Μεταστατικό καρκίνωμα

Μη-Hodgkin λέμφωμα