Όλοι οι άνδρες και γυναίκες
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ
Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, γυναίκες σε κλιμακτηριακή περίοδο και άνδρες ≥ 50 ετών:
Φυσιολογική οστική πυκνότητα: Τ-score ± 1.0
Οστεοπενία: Τ-score μεταξύ -1,0 και -2,5.
Οστεοπόρωση: Τ-score ≤ -2,5
Εγκατεστημένη Οστεοπόρωση: Τ-score ≤ -2,5 και ένα ή περισσότερα οστεοπορωτικά κατάγματα.
Προ-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες και άνδρες :
Η διάγνωση της οστεοπόρωσης δεν τίθεται μόνο από τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες, αλλά απαιτείται και έτερη ένδειξη ελαττωμένης οστικής αντοχής (πχ κάταγμα, νόσος σχετιζόμενη με αυξημένο καταγματικό κίνδυνο).
Προτιμητέα η χρήση των Z-scores και όχι των T-scores, ενώ οι δόκιμοι όροι για τις ηλικίες αυτές είναι:
Οστική πυκνότητα κατώτερη της αναμενόμενης ηλικιακής διακύμανσης:
Ζ-score ≤ -2,0
Οστική πυκνότητα εντός της αναμενόμενης ηλικιακής διακύμανσης:
Ζ-score > -2,0
(Πηγή: www.eof.gr)
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ
ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης
Συγγενής 1ου βαθμού με οστεοπορωτικό κάταγμα
Καυκάσιοι ή Ασιάτες
ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Κάπνισμα
Κατάχρηση αλκοόλ
Καθιστική ζωή
Ανεπαρκής έκθεση στον ήλιο
Δίαιτα φτωχή σε ασβέστιο
Ανεπάρκεια βιταμίνης D
Κακή θρέψη
Υπερβολική λήψη καφεΐνης
Μεγάλη παράταση της περιόδου θηλασμού
Αυξημένος κίνδυνος πτώσης
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΜΜΗΝΗΣ ΡΥΣΗΣ
Πρόωρη εμμηνόπαυση
Αμηνόρροια
ΦΑΡΜΑΚΑ
Κορτικοστεροιδή (>5mg Πρεδνιζόνης ή το ισοδύναμο για > 3 μήνες)
Αντιεπιληπτικά
Χημειοθεραπευτικά (πχ μεθοτρεξάτη)
Λίθιο
Αντιπηκτικά (πχ ηπαρίνη για > 6 μήνες)
Ανοσοκατασταλτική θεραπεία (κυκλοσπορίνη)
Λήψη θυροξίνης και υδροκορτιζόνης σε δόσης υποκατάστασης μεγαλύτερες από το φυσιολογικό
Ανταγωνιστές GnRH
ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός
Υπερθυρεοειδισμός
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1
Σύνδρομο Cushing
Νόσος Addison
Υπογοναδισμός
Νευρική Ανορεξία
Μεγαλακρία
ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Πολλαπλό μυέλωμα
Λέμφωμα, Λευχαιμία
Κακοήθης αναιμία
Θαλασσαιμίες
Δρεπανοκυττάρωση
ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Αγκυλωτική σπονδυλίτιδα
Σκληρόδερμα
Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Σύνδρομα δυσαπορρόφησης
Χρόνιες ηπατοπάθειες
ΝΕΦΡΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
Ασβεστιουρία
Σωληναριακή οξέωση ή διαταραχές του μεταβολισμού του κολλαγόνου
ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ
Σύνδρομο Marfan
Σύνδρομο Ehlers-Danlos
Ομοκυστεϊνουρία
Ιστορικό καταγμάτων (ΟΜΣΣ, ισχίο, καρπός)
Ατελής οστεογένεση (Lobstein syndrome)
ΑΛΛΑ ΝΟΣΗΣΜΑΤΑ
Σαρκοείδωση
Πορφυρία
ΔΙΑΓΝΩΣΗ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Οστεοπόρωση μπορεί να υποψιαστούμε ότι έχει κάποιος όταν έχει υποστεί ένα κάταγμα μετά από μικρή – αμελητέα κάκωση - τραύμα. Μια απλή ακτινογραφία μπορεί να αποκαλύψει την παρουσία των σπονδυλικών καταγμάτων, αλλά η οστεοπόρωση είναι συχνά δύσκολο να ανιχνευθεί με απλή ακτινογραφία σε όσους δεν έχουν ακόμη υποστεί κάποιο κάταγμα.
Η καλύτερη διαγνωστική διαδικασία είναι να έχουμε μια μέτρηση της οστικής πυκνότητας. Αυτό γίνεται σε ένα μηχάνημα (DEXA) με απορροφησιομετρία ακτίνων Χ διπλής ενέργειας. Είναι μια μη επεμβατική διαδικασία που διαρκεί μόλις λίγα λεπτά προκειμένου να εκτελέσει και δίνει μια σχεδόν αμελητέα δόση ακτινοβολίας. Άλλες διαδικασίες, όπως η χρήση υπερήχων για παράδειγμα είναι λιγότερο αξιόπιστα.
Η διατροφή και η άσκηση μόνο δεν επαρκούν για την πρόληψη ή τη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Οι περισσότερες θεραπείες για την οστεοπόρωση είναι με φάρμακα που μειώνουν την αποδόμηση των οστών, και ως εκ τούτου προλαμβάνουν την οστική απώλεια. Τα τελευταία χρόνια έχουν βρεθεί φάρμακα τα οποία αντί να μειώνουν την καταστροφή των οστών αυξάνουν τον ρυθμό ανακατασκευής τους.
Τα διφωσφονικά είναι φάρμακα που εμποδίζουν την καταστροφή των οστών. Δίνονται συνήθως ως ένα δισκίο μία φορά εβδομαδιαία ή μηνιαία, αν και μπορούν να δοθούν και με ενδοφλέβια ένεση κάθε λίγους μήνες ή ακόμα και μια φορά το χρόνο. Ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν στομαχικές διαταραχές, διαταραχές του καρδιακού ρυθμού, εξέλκωση του οστού της γνάθου (οστεονέκρωση) και κατάγματα λόγω ευθραυστότητας του μηριαίου οστού.
Το ασβέστιο και η βιταμίνη D δεν είναι αποτελεσματικά από μόνα τους για είτε την πρόληψη ή την θεραπεία της οστεοπόρωσης και των καταγμάτων (εκτός ίσως από τα πολύ ηλικιωμένα άτομα). Χρησιμοποιούνται ως συμπλήρωμα.
Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT) εμποδίζει την καταστροφή των οστών και μπορεί επίσης να επάγει την οστική σύνθεση σε κάποιο βαθμό. Είναι πολύ αποτελεσματική στην πρόληψη της ανάπτυξης της οστεοπόρωσης και καταγμάτων σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης στις γυναίκες που ήδη πάσχουν από τη νόσο.
Το Ρανελικό στρόντιο είναι σκόνη που δίνεται σε καθημερινή βάση για την πρόληψη καταγμάτων σε άτομα με οστεοπόρωση. Μειώνει τον ρυθμό καταστροφής αλλά και αυξάνει το σχηματισμό των οστών. Ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο θρομβώσεων και πιο σπάνια αντιδράσεις υπερευαισθησίας.
Η Καλσιτονίνη είναι ένα φάρμακο το οποίο μειώνει την καταστροφή των οστών. Έχει μια ασθενέστερη δράση από ό,τι πιο άλλα φάρμακα. Δίνεται είτε ως υποδόρια ένεση ή από τη μύτη. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ανακούφιση από τον πόνο των οστεοπορωτικών καταγμάτων.
Η Τεριπαρατίδη που αυξάνει αρκετά εντυπωσιακά το σχηματισμό οστού και κατά συνέπεια μειώνει τα κατάγματα σε άτομα με οστεοπόρωση. Δίνεται με υποδόρια ένεση καθημερινά.
Η Δενοσουμάμπη είναι ένα φάρμακο που αναστέλλει τον σχηματισμό, τη λειτουργία και την επιβίωση των οστεοκλαστών, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο την οστική απορρόφηση τόσο στα συμπαγή όσο και στα σπογγώδη οστά. Δίνεται με υποδόρια ένεση κάθε 6 μήνες.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ (κάντε κλικ)
►Για άτομα μέχρι 75 ετών, τα όρια για έναρξη θεραπείας προσαρμόζονται σε 2.5% για κάταγμα ισχίου και 10% για μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα, ενώ για άτομα 75 ετών και άνω είναι 5% για κάταγμα ισχίου και 15% για μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα.
https://www.shef.ac.uk/FRAX/?lang=gr
