|
Δείκτης συσσώρευσης λίπους (Lipid Accumulation Product = LAP)
LAP (άνδρες) = {Περιφέρεια μέσης (cm) -65} x Τριγλυκερίδια (mmol/l)
LAP (γυναίκες) = {Περιφέρεια μέσης (cm) -58} x Τριγλυκερίδια (mmol/l)
Δείκτης σπλαχνικού λίπους (Visceral Adiposity Index = VAI)
Περιφέρεια μέσης Τριγλυκερίδια 1,31
VAI (άνδρες) = —————————- Χ —————- Χ ——
39,68 + (1,88 Χ ΔΜΣ) 1,03 HDL
Περιφέρεια μέσης Τριγλυκερίδια 1,52
VAI (γυναίκες) = ————————— Χ —————- Χ ———
39,58 + (1,89 Χ ΔΜΣ) 0,81 HDL
*ΔΜΣ (Δείκτης Μάζας Σώματος σε Kg/m2), Τριγλυκερίδια σε mmol/l, HDL χοληστερόλη σε mmol/l
Τι είναι αυτοί οι δείκτες
- LAP (Lipid Accumulation Product): εκτιμά το «λιπόφλοιο» γύρω από τα σπλάχνα, συνδυάζοντας περιφέρεια μέσης (WC) και τριγλυκερίδια (TG). Όσο μεγαλύτερος, τόσο πιθανότερο σπλαχνικό λίπος/μεταβολικός κίνδυνος.
- VAI (Visceral Adiposity Index): δείχνει λειτουργική σπλαχνική παχυσαρκία, συνδυάζοντας WC, ΔΜΣ (BMI), TG, HDL. Σχεδιάστηκε ώστε ≈1 να αντιστοιχεί σε «υγιές» προφίλ. Όσο αυξάνει, τόσο χειροτερεύει ο μεταβολικός φαινότυπος.
ΠΡΟΣΟΧΗ στις μονάδες:
- TG & HDL σε mmol/L. Αν τα έχεις σε mg/dL:
TG (mmol/L) = mg/dL ÷ 88,57 ··· HDL (mmol/L) = mg/dL ÷ 38,67
Πώς ερμηνεύονται (κλινικά χρήσιμα “reference” όρια)
Δεν υπάρχει μία παγκόσμια «φυσιολογική τιμή». Οι μελέτες δουλεύουν με ποσοστημόρια/κατώφλια για κινδύνους (MetS, ΣΔ2, NAFLD, CVD) και διαφέρουν λίγο ανά πληθυσμό/ηλικία. Παρακάτω δίνω ενδεικτικά και συχνά χρησιμοποιούμενα cut-offs για ενήλικες
LAP (όσο ↑ τόσο χειρότερα)
Ενδεικτικές ζώνες κινδύνου που συναντάμε συχνά στη βιβλιογραφία:
|
Κίνδυνος (screening)
|
Άνδρες (LAP)
|
Γυναίκες (LAP)
|
Σχόλιο
|
|
Χαμηλός
|
<20–25
|
<15–20
|
Συμβατό με χαμηλό σπλαχνικό φορτίο
|
|
Μέτριος
|
25–35/40
|
20–30
|
Προσοχή αν συνυπάρχουν άλλοι παράγοντες
|
|
Υψηλός
|
≥35–40
|
≥23–30
|
Συχνά cut-offs για MetS screening
|
|
Πολύ υψηλός
|
≥60–65
|
≥40–45
|
Ισχυρή υπόνοια για έντονο σπλαχνικό/NAFLD
|
Με απλά λόγια:
- Σε άνδρες, τιμές >~35–40 «ανάβουν λαμπάκι» για MetS.
- Σε γυναίκες, τιμές >~23–30 συχνά χρησιμοποιούνται ως προειδοποίηση.
VAI (σχεδιάστηκε να έχει «φυσιολογικό» ≈ 1)
Τυπική ερμηνεία στην πράξη:
|
Περιοχή τιμών VAI
|
Ερμηνεία
|
|
~0,5 – 1,0
|
Υγιές/φυσιολογικό προφίλ (αναμενόμενο σε λεπτό/μεταβολικά υγιές άτομο)
|
|
1,0 – 2,0
|
Ήπια αύξηση λειτουργικής σπλαχνικής παχυσαρκίας
|
|
2,0 – 5,0
|
Σαφώς αυξημένος μεταβολικός κίνδυνος (MetS/IR flags)
|
|
>5,0
|
Πολύ υψηλός κίνδυνος – συνήθως συνυπάρχουν και άλλες ανωμαλίες
|
Συχνά cut-offs για screening:
- Άνδρες: >~1,9–2,0 → αυξημένος κίνδυνος (MetS/IR).
- Γυναίκες: >~1,6–1,7 → αυξημένος κίνδυνος.
(Πρακτικός κανόνας: ό,τι σαφώς πάνω από 2 θέλει προσοχή.)
Τι προσφέρουν σε σχέση με BMI/WHtR
- LAP πιάνει την «τοξικότητα» του TG-πλούσιου περιφερικού/σπλαχνικού λίπους, πέρα από το BMI.
- VAI βάζει λειτουργικότητα (TG/HDL) μαζί με ανατομία (WC, BMI). Πολλές φορές δίνει καλύτερη πρόβλεψη για IR, NAFLD, ΣΔ2, δυσλιπιδαιμία από το BMI μόνο.
Συνήθη λάθη/παγίδες
- Λάθος μονάδες (mg/dL αντί mmol/L)
- Μετρήσεις WC με ρούχα/γεμάτο στομάχι → σφάλμα πολλών cm.
- HDL πολύ χαμηλή ή TG πολύ υψηλά (π.χ. οξέως) «φουσκώνουν» τεχνητά το VAI.
- Ακραίοι BMI (πολύ χαμηλός/πολύ υψηλός): το VAI γίνεται λιγότερο σταθερός — κοιτάμε πάντα και την κλινική εικόνα.
Πώς τα χρησιμοποιώ κλινικά (συνοπτικά)
- LAP <~25 (♂) ή <~20 (♀) με καλό λιπιδαιμικό → συνήθως OK.
- LAP 35–60 (♂) / 23–40 (♀) ή VAI 2–5 → ενεργητική παρέμβαση: βάρος/μέση ↓, χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο, TG-targeting (δίαιτα/άσκηση ± φάρμακο).
- LAP πολύ υψηλό ή VAI >5 → ψάχνω σοβαρά: NAFLD, IR, ΑΠ, προδιαβήτη/ΣΔ2, απολιποπρωτεΐνες, θυρεοειδή.
Μικρά εργαλεία τσέπης
- mg/dL → mmol/L: TG ÷ 88,57, HDL ÷ 38,67.
- WC στόχος (ενδεικτικά για Ευρωπαίους): ♂ <94 cm, ♀ <80 cm
|
